Αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς εκφραστές της κοινής γνώμης, την ίδια στιγμή που τη διχάζει… Σε μια περίοδο που το παρόν ξεθωριάζει, εκείνος επιλέγει να αφυπνίσει τον αναγνώστη, ερεθίζοντας πληγές του παρελθόντος. Θυμάται ξανά το πρώτο του μυθιστόρημα, ενώ εξετάζει την πορεία του βιβλίου στο χρόνο. Ξετυλίγει το νήμα του 1821 χωρίς φόβο και πάθος, αποκαλύπτοντας όλο το παρασκήνιο της πολυσυζητημένης σειράς. Μιλά για τα νέα του σχέδια και σχολιάζει με τον πιο καυστικό τρόπο τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, δίνοντας πάσα στη νεολαία.
Μία αιρετική φυσιογνωμία της σύγχρονης πεζογραφίας. Ένας λογοτέχνης, που αποδεικνύει τη συγγραφική του υπεροχή κάνοντας τη στάση του στην ελληνική τηλεόραση. Αυτός είναι ο Πέτρος Τατσόπουλος. Αφοπλιστικά ετοιμόλογος και αδιαμφισβήτητα ειλικρινής, μέχρι την τελευταία του συλλαβή...
Αποκλειστικά στο D.D.
Επιμέλεια: Panagiotis Gkoùvas.
“ΕΙΝΑΙ ΑΦΑΝΤΑΣΤΗ, Η ΕΠΗΡΕΙΑ ΤΟΥ COPY - PASTE ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΝΩΘΡΟΤΗΤΑ…”
Ας ξεκινήσουμε με τη δήλωση του Δημήτρη Τσατσούλη: “ Ο Πέτρος Τατσόπουλος… όντας ένας από τους περισσότερο διαβασμένους πεζογράφους της γενιάς του - πράγμα που πιστοποιούν και οι επαναλαμβανόμενες ανατυπώσεις και επανεκδόσεις των έργων του - εισέρχεται πάλι στο χώρο του διηγήματος με δύο συλλογές: Ανάλαφρες ιστορίες (1995) και Κομεντί (1999)”.
Το 2001, σαράντα λογοτέχνες, πεζογράφοι και ποιητές ταξιδέψαμε στη Γερμανία. Εκεί, η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης. Γι’ αυτό και το εν λόγω απόσπασμα ανήκει στο κείμενο που είχε γράψει ο κ. Τσατσούλης για εμένα, για τις ανάγκες της Έκθεσης.
Με αφορμή την παραπάνω δήλωση, πως κρίνετε τις εξελίξεις στο χώρο του βιβλίου, την εποχή που διανύουμε; Θα φανταζόσασταν το επόμενο συγγραφικό εγχείρημά σας, να εκδίδεται μόνο σε ψηφιακή μορφή;
Όλα είναι πιθανά! Ίσως κάποτε, τίποτα να μην τυπώνεται σε χαρτί. Tον τελευταίο καιρό δημοσιεύτηκε στα Νέα μία έρευνα - πείραμα που έκαναν οι New York Times. Χρησιμοποίησαν ως δείγμα, δύο ομάδες αναγνωστών ιδίου επιπέδου αντίληψης. Στην πρώτη ομάδα, διέθεσαν προς ανάγνωση την έντυπη μορφή της εφημερίδας και στη δεύτερη ομάδα, παρουσίασαν τα ίδια άρθρα σε ηλεκτρονική μορφή. Μετά από ένα χρονικό διάστημα, εξέτασαν τις δύο ομάδες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι όσοι είχαν διαβάσει τους έντυπους New York Times, έδειχναν πολύ μεγαλύτερη ικανότητα απομνημόνευσης, από εκείνους, που είχαν απλώς διαβάσει την ηλεκτρονική μορφή της εφημερίδας! Από τη στιγμή που επρόκειτο για τα ίδια άρθρα, έδωσαν την εξήγηση: Η ιεράρχηση της αρθρογραφίας του γραπτού λόγου και το στήσιμο της ίδιας της σελίδας στην έντυπη μορφή της, διευκολύνει τη μνήμη. Θα έλεγα λοιπόν, ότι καλύτερα να μην έχουμε βιβλία αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, για το καλό της μνήμης μας και μόνο! Δεν τίθεται θέμα νοσταλγίας στο χαρτί και στο βιβλίο. Είναι ζήτημα πρακτικό.
Σαφώς υπάρχουν βιβλία και… βιβλία! Από μία οπτική γωνία, ίσως θα είναι καλύτερο να κυκλοφορούν μόνο σε ηλεκτρονική μορφή οι εγκυκλοπαίδειες και τα εκπαιδευτικά βιβλία. Η αμιγώς χρησιμοθηρική μορφή είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί κανείς, ανεξαρτήτου μορφής και υφής. Όμως, σχετικά με ό,τι άλλο συνάδει με την ψυχαγωγία και την απόλαυση της ανάγνωσης, το βιβλίο είναι σίγουρα αναντικατάστατο… Βέβαια, μη λέμε βαριές κουβέντες, μένει να αποδειχτεί! (Γέλια)
Συχνά, βλέπω τους μαθητές των σχολείων που επισκέπτομαι, να μην μπορούν καν να συγκεντρωθούν όσο παλιότερα. Από τη μια μεριά, υπάρχει ένα μικρό ιερατείο τεσσάρων ή πέντε ατόμων της τάξης, που είναι πιο ενημερωμένα από ότι εγώ στη δική τους ηλικία. Από την άλλη μεριά όμως, υπάρχει μία συντριπτική πλειοψηφία λειτουργικά αναλφάβητων παιδιών που πράττουν το ίδιο, είτε είναι έξι, είτε δεκαέξι χρονών… Φοβάμαι, ότι έχει ανοίξει η ψαλίδα! Πολλές μελέτες δείχνουν, ότι η ικανότητά μας περιορίζεται πια… Με κάποιο τρόπο, έχουμε γίνει περισσότερο βλάκες, από τη στιγμή που επικράτησε ο ηλεκτρονικός τρόπος πληροφόρησης! Και αυτό, για έναν πρόσθετο λόγο: Η πληροφορία δεν ήταν ποτέ δεδομένη, στους ανθρώπους της δικής μου γενιάς. Έπρεπε, να καταβάλλει κανείς κόπο - σε βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία - βρίσκοντας ό,τι αναζητά. Δηλαδή, η διαδικασία για την εύρεση της πληροφορίας ήταν σαφής. Ή την κατείχες, ή όχι. Ο κόπος να την αφομοιώσεις, σε έκανε πνευματικά ενεργό. Αλλά στα σημερινά παιδιά επικρατεί μία ολέθρια νοοτροπία: Η πληροφορία υπάρχει κάπου, στο Google π.χ. Δεν τη βρίσκω, παρά μόνο εάν τη χρειαστώ. Όταν την έχω ανάγκη, εμφανίζονται 70.000 καταχωρήσεις και 300 φωτογραφίες με το πάτημα ενός κουμπιού και κάνω copy paste, στην πρώτη σελίδα που θα εμφανιστεί, κάτι που δε συνέβαινε στα χρόνια μου. Είναι αφάνταστη, η επήρεια της νοοτροπίας αυτής στην πνευματική νωθρότητα… Ξαφνικά, γινόμαστε και εμείς νωθροί, εάν δεν μπούμε στη διαδικασία της έρευνας. Γιατί και η έρευνα, αποτελεί ένα είδος εθισμού! Και η παραπάνω είναι μία πολύ ταπεινή, αλλά πραγματική λογική…
Συνεπώς, μόνο ως άσχημη εξέλιξη θα μπορούσα να χαρακτηρίσω την αποκλειστικά ηλεκτρονική μορφή του βιβλίου στο μέλλον. Το λέω, χωρίς να κινδυνολογώ, αφού κάποια από τα δεκαεπτά βιβλία μου, διατίθενται και σε ηλεκτρονική μορφή, ή ακόμα και σε audio book, για ανθρώπους που για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορούν να διαβάσουν. Ενδεικτικά αναφέρω τα: “Νεοέλληνες”, “Η Καλοσύνη των ξένων” και “Το βιβλίο για τα βιβλία”. Όμως, θεωρώ όλες τις υπόλοιπες πέραν της έντυπης μορφής, συμπληρωματικές του γραπτού λόγου.
“ΟΙ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΥΝΤΟΜΑ ΠΡΩΤΟΕΞΑΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ…”
Να σταθούμε για λίγο στο πρώτο σας μυθιστόρημα. Ποιες συνθήκες επικρατούσαν, όταν εκδόθηκαν “Οι Ανήλικοι”; Ο χώρος του βιβλίου, σε σύγκριση με τη σημερινή αγορά;
Έγραψα το βιβλίο αυτό το 1978, όταν ήμουν σχεδόν στα 19! Εκδόθηκε για πρώτη φορά, το Φεβρουάριο του 1980. Σου μιλώ για τρεις δεκαετίες πίσω, αρκετά χρόνια… Όταν θυμάμαι την εποχή εκείνη, νιώθω ότι πέρασαν δύο ή τρεις αιώνες μέχρι σήμερα. Ένας κόσμος χωρίς κινητή τηλεφωνία και διαδίκτυο, είναι διαφορετικός. Συντριπτικά διαφορετικός κόσμος, από το σημερινό… Πολλές φορές, αστειευόμενος, λέω ότι “Οι Ανήλικοι” είναι ιστορικό μυθιστόρημα, αφού αναφέρεται σε μία πολύ παλιά εποχή! Φαντάσου ότι τότε, δύο κρατικά κανάλια εξέπεμπαν μόνο κάποιες ώρες της ημέρας. Δεν ίσχυε αυτή η ληστεία του χρόνου, που πραγματοποιείται από τους σημερινούς τηλεοπτικούς σταθμούς.
Στην Ελλάδα, το αγοραστικό κοινό του βιβλίου έχει μεγαλώσει με γεωμετρική πρόοδο, σε αντίθεση με το αναγνωστικό κοινό που μάλλον συρρικνώθηκε τα τελευταία χρόνια. Παρουσιάζουμε το οξύμωρο φαινόμενο, να αγοράζουμε περισσότερα βιβλία, διαβάζοντας όμως λιγότερο, γιατί ο χρόνος είναι λιγότερος! Τότε, δεν ίσχυε αυτό. Η αγορά ήταν σχεδόν ανύπαρκτη σε μέγεθος. Στην πραγματικότητα, εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε καν αγορά στο χώρο του βιβλίου. Επικρατούσαν οι μικρές “βιοτεχνίες” βιβλίων, αλλά και ένα πολύ μικρό αγοραστικό κοινό. Έτσι, οι νέοι συγγραφείς δυσκολευόμασταν αρκετά, διότι ούτε οργανωμένα τμήματα εκδοτικών οίκων δραστηριοποιούνταν, ούτε επιμελητές. Παρ’ όλα αυτά, οι περιστάσεις δρούσαν ευνοϊκά. Ας πούμε, ότι επικρατούσε η διάθεση των έστω λίγων ανθρώπων, να πειραματιστούν με ένα νέο, άγνωστο συγγραφέα. Ο ανταγωνισμός ήταν μικρότερος, σε σχέση με το σημερινό και αυτό λειτουργούσε υπέρ μας. Επίσης, ο τεράστιος χρόνος διάθεσης του βιβλίου στους πάγκους των βιβλιοπωλείων ήταν ζωτικός, από τη στιγμή που ο άγνωστος αυτός συγγραφέας παρουσίαζε το έργο του. Το βιβλίο, έμενε για μήνες ή χρόνια στον πάγκο, με αποτέλεσμα να εντυπωθεί το όνομά του. Τώρα πλέον οι πρωτοεμφανιζόμενοι είναι και πρωτοεξαφανιζόμενοι, γιατί έχουν ήδη καλυφθεί με άλλα ονόματα, πριν καν ο αναγνώστης αντιληφθεί ποιοι είναι. Τότε επίσης, ήταν που οι οργανώσεις νεολαίας συνέβαλαν τρομερά στη διάδοση ενός βιβλίου. Εκτός από όλες τις παρωπίδες και τις στρεβλώσεις που δημιουργούσαν, οι οργανώσεις νέων χαρακτηρίζονταν για το εξής: Οι άνθρωποι μαζεύονταν σε χώρους, για να συζητήσουν ανταλλάσσοντας απόψεις για βιβλία. Ένα βιβλίο γινόταν γνωστό σε χιλιάδες κόσμο, μέσα σε μία νύχτα… Το Facebook και το Google ήταν περιττά, αφού γινόσουν γνωστός από τη μία άκρη της Ελλάδας στην άλλη, μόνο μέσα από συζητήσεις. Άλλωστε, με αυτό τον τρόπο ο κόσμος γνώρισε τους “Ανήλικους”! Έτσι, λύθηκε για εμένα, το πρόβλημα που βασανίζει πολλούς συγγραφείς έως σήμερα: Το πώς θα κυκλοφορούσε το επόμενο βιβλίο μου. Ποτέ δεν προέκυψε τέτοιο ζήτημα. Από τη στιγμή που βρέθηκε ένας μικρός - τότε - εκδοτικός οίκος, ο Υάκινθος, να εκδώσει το πρώτο μου βιβλίο, δε δημιουργήθηκε ποτέ το ερώτημα “πώς θα βγάλω το επόμενο βιβλίο;” Τότε λοιπόν, ήταν μία δύσκολη, αλλά συνάμα και εύκολη εποχή.
Το τελευταίο σας συγγραφικό εγχείρημα;
Το τελευταίο, 17ο βιβλίο μου είναι “Το βιβλίο για τα βιβλία”. Πρόκειται για μία συλλογή κειμένων, σχετικά με τα βιβλία που μου αρέσουν και έχω απολαύσει μέχρι σήμερα. Κείμενα, που τα περισσότερα εξ αυτών δημοσιεύτηκαν στα Νέα την τελευταία επταετία. Εκεί, μιλώ για κάθε είδους βιβλίο: λογοτεχνικά, βιογραφίες, δοκίμια, κ.λπ. Με τις εκδόσεις Οξύ, πετύχαμε να παρουσιάσουμε κάτι το δελεαστικό και εικονογραφημένο, ώστε να το διαβάζει άνετα και απολαυστικά ο αναγνώστης.
Η απόλαυση στην ανάγνωση, αποτελεί στόχο του συγγραφέα;
Το μοναδικό κριτήριο για να διαβάσω ένα βιβλίο είναι η απόλαυση. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να παρατήσω ένα βιβλίο στη μέση της ανάγνωσης. Και έχω παρατήσει πολλά! (Γέλια) Γι’ αυτό, είμαι ενάντια στην ψυχαναγκαστική ανάγνωση. Χρειάζεται να απολαμβάνεις, ό,τι διαβάζεις.
“Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΓΕΜΑΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΥΣ…”
Πιστεύετε, ότι η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας επηρέασε τους συγγραφείς και την πορεία του βιβλίου, την περίοδο που διανύουμε;
Σίγουρα, έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα. Πριν την έλευση των υπολογιστών, το γράψιμο ενός βιβλίου ήταν κοπιαστικό. Να φανταστείς, για τη διόρθωση ενός αποσπάσματος, ο συγγραφέας έπρεπε να ξαναγράψει ολόκληρο το κεφάλαιο! Πέρα από την προσωπική μου εμπειρία, έρευνες υποδεικνύουν ότι όλο το χρονικό διάστημα της διόρθωσης και του γραψίματος από την αρχή, δεν ήταν ακριβώς χαμένος χρόνος… Δηλαδή έχει καταγραφεί, ότι από τότε που διαδόθηκαν οι υπολογιστές, τα κείμενα έγιναν πιο επιδερμικά αν και ογκώδη, λόγω της ευκολίας στη συγγραφή. Ακριβώς λόγω της διευκόλυνσης στο γράψιμο, ο κειμενογράφος δεν έχει το διαθέσιμο χρόνο, για να σκεφτεί τι θέλει να αλλάξει! Τα όσα γράφει, είναι περισσότερο επιφανειακά. Προφανώς είναι πιο εύκολο, να γράψει κανείς, γι’ αυτό και αυξήθηκαν δραματικά τα κείμενα. Βέβαια, η διάθεση να γράψεις και να διαβάσεις θα κρύβεται πάντα πίσω από όλα τα gadgets και τις τεχνολογίες…
Όπως έγραψα πρόσφατα στο TVXS, από τη μία πλευρά η τεχνολογία διευκολύνει τρομακτικά τα συγκοινωνούντα δοχεία γραψίματος - ανάγνωσης, από την άλλη όμως η διάθεση για διάβασμα έχει τόσο περιοριστεί, που τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Αγοράζουμε ασταμάτητα, βιβλία που μένουν στα ράφια. Η κοινωνία είναι γεμάτη από λειτουργικά αναλφάβητους, από ανθρώπους που δεν μπορούν να αποκωδικοποιήσουν μία σελίδα… Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, που δεν αυξήθηκε η αγορά του βιβλίου στην επικράτειά της, σε περίοδο ύφεσης. Ζούμε σε ένα εχθρικό περιβάλλον για το βιβλίο. Είμαστε περικυκλωμένοι από βιβλιοπωλεία, που αυτό τον καιρό είναι άδεια, από βιβλιοθήκες, που ούτε καν το ωράριό τους δε γνωρίζει κανείς. Υπάρχουν περί τις εξακόσιες βιβλιοθήκες στα ελληνικά σχολεία, που οι περισσότερες είναι ξηλωμένες. Εάν δεν είσαι εθισμένος στο βιβλίο, δεν πρόκειται να διαβάσεις, ακόμα και αν σου τα δώσω όλα δωρεάν!
Όταν πέρυσι ήμουν αντιπρόεδρος στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου - μέχρι που παραιτήθηκα - εντόπισα στοιχεία που αποδείκνυαν, ότι ένας στους δύο Έλληνες δε διαβάζει ούτε ένα βιβλίο στη ζωή του. Είναι κάτι το δραματικό! Αυτό φυσικά δε σημαίνει, ότι οι άλλοι μισοί Έλληνες είναι μορφωμένοι. Απλώς διαβάζουν από ένα, έως οχτώ βιβλία το χρόνο. Πολύ λιγότερο, σε σχέση με το μέσο όρο αναγνωστών στη δυτική Ευρώπη. Ο κόσμος λοιπόν, δε στρέφεται στο βιβλίο, παρά την ευκολία στην πρόσβαση. Παρά την τεχνολογική πρόοδο... Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας μοιάζει σαν δώρον - άδωρον, σαν μία τραγική ειρωνεία της ιστορίας.
Η παρουσία σας στο Facebook, σχολιάστηκε έντονα στο παρελθόν. Μιλήστε μου για το “διαδικτυακό” Πέτρο Τατσόπουλο.
Ενδεικτική είναι η - όχι ιδιαίτερα έντονη και συχνή - παρουσία μου στο TVXS. Εκεί, αναπαράγονται κυρίως σχολιασμοί μου στο Facebook και κάπου - κάπου δημοσιεύονται συζητήσεις μου, με την Κρυσταλία Πατούλη. Όσον αφορά στα social networks, διαθέτω το δικό μου profile στο Facebook. Συγκεκριμένα, είναι το 2ο επίσημο profile μου, καθότι η πρώτη σελίδα είχε καταληφθεί από ακροδεξιούς και κατέρρευσε στην κυριολεξία, την περίοδο της προβολής του ντοκιμαντέρ για το 1821, στον ΣΚΑΪ. Φυσικά το Facebook την απέσυρε.
Σίγουρα δεν υποκρίνομαι, κάτι το οποίο δεν είμαι. Δηλαδή, δεν πρόκειται επ' ουδενί για εξιδανικευμένη εικόνα του εαυτού μου στο Facebook. Είμαι αυτός που είμαι, είτε πρόκειται για τους 5.000 ψηφιακούς φίλους, είτε για το στενό κύκλο επαφών μου. Γελώ, με τα ίδια αστεία, βρίζω - γιατί βρίζω πολύ - με τον ίδιο τρόπο! Δεν αυτολογοκρίνομαι ποτέ, για τις σκέψεις και τις προθέσεις μου! Όμως αρκετά νωρίς, κατάλαβα ότι υπάρχουν δύο επικρατέστεροι τύποι Facebook: Από τη μια μεριά, έχουμε το κοσμικό Facebook, που παλιμπαιδίζει και υιοθετεί τον κόσμο της Barbie. Το ανώδυνο και κομφορμιστικό δηλαδή Facebook, όπου όλοι ανταλλάσσουν φράσεις του τύπου “Γεια σου, τι κάνεις;”, “Γεια σου αγαπούλα μου, θα πάμε το βράδυ σινεμά;”, “Καλημέρες μπιζουδάκια!”, κ.λπ. Ένα ροζ περιβάλλον - ή μπλε αντίστοιχα - στο οποίο έχει εισχωρήσει η μεγάλη πλειοψηφία των χρηστών. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίος ο αριθμός των 1.500.000 Ελλήνων στο Facebook, γεγονός τραγικό… Από την πλευρά μου, επιλέγω έναν πιο ελεύθερο τύπο Facebook, παρόλο που είδα την πιο σκοτεινή του πλευρά, με πολύ επώδυνο τρόπο. Μάλιστα, αναφέρω σε τελευταία συνέντευξή μου: “το Facebook μοιάζει με παιδική χαρά, όπου επιτρέπεται η είσοδος στους παιδεραστές…” Ακριβώς αυτή η έλλειψη κανόνων μπορεί να μετατρέψει το περιβάλλον του σε έναν πολύ σκοτεινό και επικίνδυνο τόπο… Παράλληλα είναι ένα μέρος, όπου μπορεί ο καθένας να πει τη γνώμη του ελεύθερα και να διασταυρώσει ξίφη με ανθρώπους, που ίσως να μην συναντούσε ποτέ στη ζωή του. Για να είμαι ειλικρινής, ίσως να μην πρέπει να τους συναντήσει! Στο Facebook βρίσκει κανείς μεταξύ άλλων ανεξέλεγκτους χαρακτήρες, ημιπαράφρονες, φανατισμένους. Είναι σαν να διδάσκω στη Β’ Λυκείου και να συναντώ φοιτητές, άνεργους, διαταραγμένους ενήλικες και γέρους, αντί των αναμενόμενων μαθητών! Και να χρειάζεται να συζητήσω με όλους, ταυτόχρονα! Πρόσωπα που δέχονται τα αστεία, άλλοι που παρεξηγούν το παραμικρό comment, όλοι συνθέτουν ένα τοπίο εκρηκτικό, που μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτο σημείο, όπως συνέβη πριν λίγους μήνες… Εάν όμως, δεν έχω τη δύναμη να επιλέξω το Facebook αυτής της ελευθερίας και καταδικαστώ να ζήσω στο έτερο ροζ περιβάλλον, δεν θα με ενδιαφέρει καθόλου. Μου είναι αδιάφορο να ανταλλάσσω καλησπέρες.
“ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΩΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΙΤΩΝ, ΠΟΥ ΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ…”
Με ποιο τρόπο, το κεφάλαιο “1821” μπήκε στη ζωή σας; Οι αναμνήσεις εκείνης της περιόδου; Οι δικές σας πεποιθήσεις;
Ο τρόπος που ο ΣΚΑΪ με προτίμησε ως παρουσιαστή, ήταν απλός: Μου πρότειναν να παρουσιάσω το “1821”, λόγω της προηγούμενης συνεργασίας μας στους “Μεγάλους Έλληνες”, όπου είχα εισηγηθεί το πορτρέτο του Ελευθερίου Βενιζέλου. Φυσικά, η εταιρία “Anemon Productions” είχε αναλάβει εξ ολοκλήρου την παραγωγή. Ήμουν δηλαδή πρόταση του σταθμού και όχι της παραγωγού εταιρίας. Σκέφτομαι πολλές φορές, να γράψω ένα βιβλίο με τίτλο που πρότεινε ο Νίκος Νταγιαντάς, ένας εκ των σκηνοθετών της παραγωγής: “1821: Η γέννηση ενός έλκους!” (Γέλια) Ιδανικός τίτλος για βιβλίο, εάν σκεφτεί κανείς τι προηγήθηκε και τι ακολούθησε της σειράς… Όπως και να έχει, πρόκειται για την πιο ακριβή και ποιοτική παραγωγή - documentary, στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης. Αναμφισβήτητα! Με γυρίσματα σε πέντε χώρες και διάρκεια πάνω από δύο χρόνια, εξελίχθηκε σε μία κοπιαστική δουλειά. Όμως έχω να θυμάμαι, το εξαιρετικό πνεύμα συνεργασίας στα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ… Όλοι μας, είχαμε την αίσθηση της ομάδας που απολάμβανε κάθε στιγμή και περνούσε καλά, παρ’ όλη την κούραση! Σίγουρα, μνημονεύω με νοσταλγία τα γυρίσματα του “1821”.
Η προβολή της παραγωγής, διήρκησε από τον Ιανουάριο έως το Μάρτιο του 2011. Όμως η οδύνη και η ταλαιπωρία ξεκίνησαν ήδη πριν την προβολή… Δημιουργήθηκε ένα άσχημο, εχθρικό προς τη σειρά κλίμα. Ομολογουμένως, καταλογίζω και σε εμάς την ευθύνη. Και γιατί αυτό; Ο αρχικός τίτλος της σειράς ήταν “1821: Η Γέννηση ενός Έθνους”, ενώ πρότυπο - οδηγός ήταν οι “Britons”, μία αγγλική σειρά του BBC με τίτλο “The Birth of a Nation”. Ίσως λοιπόν με ένα είδος ελαφρότητας, δε ζυγίσαμε τους κινδύνους που θα προέκυπταν. Στο εξωτερικό συγκεκριμένα, οι σύγχρονοι ιστορικοί - κάτι που εξακριβώνεται από την αγγλική και τη γαλλική βιβλιογραφία - ερμηνεύουν τη λέξη “nation” ως ταυτόσημη της έννοιας “κράτος”. Λόγου χάρη, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών λειτουργεί ως οργανισμός κρατών! Όταν αναφερόμαστε στη λέξη “nation”, τότε έθνος και κράτος είναι ταυτόσημα. Έτσι από την πλευρά μας, η κυριολεκτική μετάφραση: nation = έθνος, τοποθετούσε μία μικρή δυναμίτιδα στα θεμέλια του όλου εγχειρήματος… Όσο προφανής είναι η σύγχρονη έννοια του έθνους - από τη Γαλλική Επανάσταση - ως κοινότητα πολιτών που ορίζουν τη λαϊκή κυριαρχία, τόσο προφανές είναι ότι ένα τέτοιο έθνος γεννήθηκε το 1821! Αλλά στη συνείδηση των περισσοτέρων Ελλήνων, το έθνος είναι μία πολιτιστική συνέχεια που κρατά από την αρχαιότητα και περνά από το Βυζάντιο. Η συντριπτική πλειοψηφία των κατά τα άλλα καλοπροαίρετων πολιτών εναντιώθηκε σε αυτόν τον τίτλο και την ερμηνεία του, ότι δηλαδή το έθνος γεννήθηκε το 1821. Αυτό ήταν δικό μας λάθος… Ένα λάθος, που στις μεν έντυπες εκδόσεις του ντοκιμαντέρ αντικαταστάθηκε με τη φράση “Η Γέννηση ενός Έθνους - Κράτους”, στη δε τηλεοπτική παραγωγή διορθώθηκε με το μονολεκτικό τίτλο “1821”. Ο λόγος; Δεν μπορούσαμε καν να ξεκινήσουμε την τεράστια αυτή συζήτηση, για την έννοια του έθνους στη σύγχρονη ιστοριογραφία και την ίδια έννοια στην πεποίθηση των συμπατριωτών μας. Αλλά το κακό είχε γίνει…
Επιτέλους, πρέπει να αντιληφθεί το κοινό, ότι στο σύνολο των 400 λεπτών της εκπομπής, ελάχιστα λεπτά εστίαζαν στην ανοχή των Οθωμανών. Δεν απέκρυψε κανείς τις σφαγές και τις βαρβαρότητες του τουρκικού ζυγού. Αξίζει να σημειώσω, ότι το 1ο επεισόδιο είχε κατηγορηθεί ως φιλο-οθωμανικό, επειδή απλώς ανέφερε ότι “δε μας έσφαζαν από το πρωί έως το βράδυ”. Σαφώς και δεν κρύβαμε, το πόσο άσχημα περνούσαμε ως λαός. Άλλωστε δεν περιγράψαμε, ότι ο σουλτάνος εξελέγη δήμαρχος με εκλογές, ούτως ή άλλως με τη βία εγκαθίδρυσε το καθεστώς του! Οι Οθωμανοί δεν ήταν δημοκρατικά εκλεγμένοι! Όμως τα λίγα λεπτά, ίσως και δευτερόλεπτα που ανέφεραν ότι “η καθημερινή ζωή στην οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν γεμάτη σφαγές” προκάλεσαν αντιδράσεις… Εξάλλου καμία αυτοκρατορία δεν επιδίδεται σε σφαγές, όταν πια κατέχει μία γη. Δεν ήταν δυνατόν να καίνε την Ελλάδα από το πρωί έως το βράδυ, αφού ήταν ολοκληρωτικά δική τους, την κατείχαν! Επιπροσθέτως, από ποιόν θα έπαιρναν τους δυσβάσταχτους αυτούς φόρους, εάν ο πληθυσμός είχε εξουδετερωθεί; Παράλληλα, έφτιαχναν και δρόμους, για να μπορούν να συλλέγουν αυτούς τους φόρους και να μεταφέρουν τα στρατεύματά τους. Ό,τι ακριβώς έπραξαν οι Έλληνες επί Αλεξάνδρου, οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί. Οι Τούρκοι όμως, ποτέ δεν αγάπησαν τους Έλληνες και ποτέ δεν αναφέρθηκε κάτι τέτοιο! Επιτέλους λοιπόν, ας ενστερνιστεί ο λαός την κοινή λογική, δεν μπορεί να προχωρά υιοθετώντας την ανακρίβεια και το ψεύδος, επί χρόνια!
Ήταν καλλιεργημένη η προκατάληψη εναντίον της σειράς. Όλοι θυμόμαστε κριτικές όπως: “Τι θέλουν να μας πουν τώρα αυτοί;”, “Γεννηθήκαμε το ‘21, δεν υπήρχαμε πριν;”, “Τι ήμασταν πριν το ’21, Αλβανοί και Τούρκοι;” Όλη αυτή η καχυποψία λειτούργησε ως δεξαμενή, για να πέσει μέσα της ο σπόρος της κάθε είδους λασπολογίας, της διαβολής δίχως όρια, της εμπάθειας ότι “εξωραΐζουν τους Τούρκους, για να μοιραστούν μαζί τους τα πετρέλαια στο Αιγαίο”! Ακούστηκε και γράφτηκε ότι είμαστε εγκάθετοι από τη λέσχη Bilderberg, ή ότι ο Αμερικανός George Sorosz χρηματοδοτεί τη σειρά! Ό,τι παραμύθι και μ… θα μπορούσε να πει κανείς, έπιασε τόπο! Οι διαβολές και οι συκοφαντίες είναι αντιμετωπίσιμες έως ένα βαθμό. Όταν όμως λαμβάνουν μία σουρεαλιστική διάσταση, όπως το αστείο με τον Κολοκοτρώνη, η κατάσταση ξεφεύγει εκτός ελέγχου. Δεν μπορεί να τη χειριστεί κανείς...
Σίγουρα όμως, το κοινό μιλά για μία προσεγμένη παραγωγή που βελτίωσε το επίπεδο της ελληνικής τηλεόρασης.
Και αυτό είναι το ευχάριστο. Να φανταστείς, η σειρά απέσπασε την τριπλάσια από τη μέση τηλεθέαση του σταθμού! Ο κόσμος, ήθελε πραγματικά να βγει από τα παραμύθια που άκουγε τόσα χρόνια… Όμως, όσο και να σκέφτομαι, δε θυμάμαι καμία τηλεοπτική παραγωγή που λοιδορήθηκε όσο το “1821”!
Αλήθεια, τι συνέβη με το περιβόητο αστείο για το Θ. Κολοκοτρώνη;
Θα αναφερθώ σε αυτό για πολλοστή φορά, ώστε να γίνει ξεκάθαρο. Το αστείο αυτό δεν ήταν δικό μου! Το δηλώνω! Δεν το είπα ούτε καν κατ’ ιδίαν, το έγραψε ένας Facebook friend, κάνοντας πλάκα! Όσο ήταν ανηρτημένο, κανείς δεν μπορούσε να παρερμηνεύσει ή να ενοχληθεί με το νόημά του, αφού ήταν μία από τις δισεκατομμύρια ατάκες που λέγονται καθημερινά στο Facebook. Το σχόλιο γράφτηκε, την επομένη της προβολής του 1ου επεισοδίου, του “1821”. Όλοι οι εμπαθείς λοιπόν, περίμεναν με ανυπομονησία το 2ο επεισόδιο, ώστε να βρουν τροφή για τη βρώμικη συκοφαντία τους. Όμως τα σχέδιά τους ανατρέπονται, γιατί το 2ο επεισόδιο δεν είναι καθόλου φιλο-οθωμανικό… Εκεί, παρουσιάσαμε το Διαφωτισμό, τον Αδαμάντιο Κοραή και το Ρήγα Φεραίο.
Σε αυτό το κρίσιμο σημείο η “Ελεύθερη Ώρα”, αυτή η φασιστική εφημερίδα, ανασύρει το μίας εβδομάδας αστείο. Σβήνει τα ονόματα του διαλόγου με διορθωτικό blanco - αν έχεις το Θεό σου! - και παρουσιάζει το αστείο άλλων, ως δήλωσή μου! Δηλαδή, ότι εγώ είπα ξεκάθαρα: “το 1821 ο Κολοκοτρώνης - που στο μεταξύ είχε φτάσει στα 51 του - ήταν αρραβωνιασμένος με Τούρκο”! Σε μία εποχή που κρεμούσαν τους ομοφυλόφιλους σε χώρες όπως η Αγγλία, πόσο μάλλον στην Ελλάδα. Πόσο μ… μπορεί να είναι κάποιος! Δεν είναι μόνο μ… όμως, είναι αλήτης! Διότι πρόκειται για αλητεία… Αυτό το γελοίο γεγονός, μετετράπη σε δήλωσή μου, μέσα σε μία μέρα. Και εντάξει, ποιος τη χ… την “Ελεύθερη Ώρα”; Δεν τη διαβάζει κανείς! Το πρόβλημα έγκειτο, στο ότι όλοι οι σοβαροί κύριοι της τηλεόρασης αγόρασαν την εφημερίδα και διάβασαν δημόσια την υποτιθέμενη “δήλωσή” μου, ξεπλένοντας αυτή την εφημερίδα από τη μ… της. Μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο ήμουν ο κύριος “Τίποτα”, και μάλιστα χωρίς λόγο!
Ξέρεις κάτι; Μπορεί να αναφέρει ο Δημήτρης Τσατσούλης ότι είμαι ένας δυναμικός και διαβασμένος από ευρύ κοινό πεζογράφος, όμως αυτό σημαίνει ότι 200.000 αναγνώστες με γνωρίζουν ως συγγραφέα, γιατί έτσι λειτουργεί η αγορά. Αυτό που ακολούθησε όμως, ήταν κάτι το εφιαλτικό… Παρουσιάστηκα εν μία νυκτί σε εκατομμύρια ανθρώπων, ως ένας άνθρωπος χωρίς υπόβαθρο. Ως ένας μ..., που ούτε βιβλία έχει γράψει στη ζωή του, ούτε από την Ακαδημία έχει βραβευτεί! Ως ένας τυχάρπαστος, που περίμενε πενήντα χρόνια στη ζωή του, για να πει ότι ο Κολοκοτρώνης είναι αδελφή! Ξαφνικά είδαν το φως της δημοσιότητας, κραυγές όπως: “Γιατί μιλά έτσι ο Π. Τατσόπουλος; Μα γιατί ο ίδιος είναι guarantee αδελφή”, “Δεν έχει σημασία που έχει παντρευτεί δυο φορές και έχει δύο παιδιά. Μόνο οι αδελφές καλούν τους ήρωες του έθνους μας αδελφές”, “Είναι προδότης, πουλημένος του George Sorosz!” Έπειτα από αυτό, έρχεται η γνωριμία μου με μία άλλη Ελλάδα. Με τη “βαθιά” Ελλάδα, που προ πάντων δε θέλει να προσβάλλει κανείς τα είδωλα και τους εθνικούς της ήρωες… Την περίοδο εκείνη, συναντώ στο δρόμο καλοπροαίρετους κατά τα άλλα περαστικούς να με λένε προδότη, ενώ σταματούν τα αυτοκίνητα μπροστά μου, για να φωνάξουν “Τι σου έκανε η Ελλάδα ρε κ…η;” Είχαν συσπειρωθεί από την άλλη πλευρά οι ομοφυλόφιλοι, λέγοντας “και τι πειράζει που ήταν gay ο Κολοκοτρώνης;” Δεν έβρισκα στήριξη από κανέναν, ζούσα την απόλυτη τρέλα! Άσε που εκείνο τον καιρό, λαμβάνω τηλεφωνικές απειλές, περί τις 30 ανά μισή ώρα. Αναγκάζομαι λοιπόν να απευθυνθώ στην ασφάλεια ώστε να μάθω ποιοι κρύβονται πίσω από τις απειλές! Γιατί αυτοί που απειλούν, λέγονται “Ο Λεωνίδας και οι 300” , “Ο Παπαφλέσσας” κ.λπ.! Αναρωτιέμαι δηλαδή, εάν πίσω από τα τηλεφωνήματα κρύβονται ανήλικα που μ…νται, ή σοβαρές απειλές! Η απάντηση από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Γενικής Ασφάλειας; “Κύριε Τατσόπουλε, πολύ ευχαρίστως να κάνουμε άρση του απορρήτου, εάν πάθετε κάτι”… Πίσω από όλα βέβαια, κρύβεται ένας ανηλεής πόλεμος εναντίον του ΣΚΑΪ, εγώ ίσως να ήμουν ο τελευταίος που επεδίωκαν να χτυπήσουν. Κρύβονται άλλα συμφέροντα. Δεν είναι τυχαίο, ότι ξέσπασε μία κόντρα μεταξύ ΣΚΑΪ και ALTER. Αφού τον τελευταίο καιρό, λέω σε ανθρώπους του περιβάλλοντός μου, ότι όποιος αγοράσει τα dvd “1821” θα ξενερώσει! Θα πει: “Γι’ αυτή τη σειρά έγινε τόση φασαρία;” (Γέλια)
Μιλώ απολύτως ειλικρινά… Ήταν μία οδυνηρή ιστορία για εμένα, αφού ακόμα και τώρα λαμβάνω - όχι τόσο συχνά - απειλές για τη ζωή μου. Μάλιστα σε πρόσφατη συζήτησή μου, δέχτηκα από κάποιον υβριστικές απειλές και ρώτησα “έχεις κάποιο στοιχείο, για όλα αυτά που λες;” για να πάρω την απάντηση “εσύ είχες κανένα στοιχείο, όταν συκοφάντησες τον Κολοκοτρώνη;” Για πάρα πολλούς ανθρώπους, θα είμαι απλώς εκείνος που συκοφάντησε τον Κολοκοτρώνη. Και εντάξει, από τους φασίστες όλα τα περιμένει κανείς, είναι σε εντεταλμένη υπηρεσία. Το τραγικό ήταν ότι τόσοι άλλοι, υιοθέτησαν το ψεύδος, ελαφρά τη καρδία! Θέλω να πω, ότι η ζημιά στο πρόσωπό μου έχει πια γίνει… Και αυτό, είναι ένας απερίγραπτος βανδαλισμός για την ανθρώπινη προσωπικότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
 |
| Ο Πέτρος Τατσόπουλος βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών, για το βιβλίο του "Ο Σίσυφος στο μπαλκόνι". |
Τι επιπλέον σχέδια ετοιμάζετε στο άμεσο μέλλον;
Το επόμενο βιβλίο μου ονομάζεται “Gagarin: Ο κόσμος από χαμηλά”. Κυκλοφορεί το Φεβρουάριο του 2012, από τις εκδόσεις Οξύ. O τίτλος είναι παρμένος από το όνομα του Ρώσου κοσμοναύτη που ήταν πολύ κοντός, αλλά κυρίως από τον πολυχώρο “Gagarin 205” , του σκηνοθέτη Νίκου Τριανταφυλλίδη, (σημ.: γιου του Χάρρυ Κλυνν). Αυτό το club, την τελευταία δεκαετία λειτουργεί ως πόλος έλξης του cult κινήματος. Αποτελεί για εμένα μία ευκαιρία, να ασχοληθώ περισσότερο με την cult κουλτούρα στην Ελλάδα, από τον πόλεμο και μετά. Ξεκινώντας το ’49 και την ομιλία του Μάνου Χατζιδάκι για το ρεμπέτικο και φθάνοντας στο Γ. Φλωρινιώτη, τριάντα χρόνια αργότερα. Εξετάζω χαρακτήρες όπως ο Χάρρυ Κλυνν και ο Κ. Γκουσγκούνης, όπως αυτοί πρωταγωνίστησαν σε πολλές εκφάνσεις της cult σκηνής.
“ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΑΝΗΚΕΙ ΠΙΑ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ…”
Ποια η άποψή σας, για το πολιτικό προσκήνιο; Πιστεύετε ότι τα δεδομένα θα αλλάξουν ριζικά;
Οι συνθήκες θα αλλάξουν, σίγουρα προς το χειρότερο… Φοβάμαι, ότι τα πράγματα θα γίνουν πολύ άσχημα, όσο η Κυβέρνηση συνεχίζει την τακτική της ανισομέρειας στα βάρη, της πίεσης στα λαϊκά στρώματα. Ο ίδιος ο Β. Βενιζέλος είχε δηλώσει ότι αποσπάστηκαν στο εξωτερικό 85 δις €, μέσα στον πρώτο χρόνο του μνημονίου. Και αυτά, δεν τα έβγαλαν οι μικρο-καταθέτες, αλλά οι μεγαλο-φοροφυγάδες που δεν αγγίζει η Κυβέρνηση! Εφαρμόζουν χαράτσια επί χαρατσίων, που δεν μπορούν ούτε καν να εισπράξουν, ενώ - τι τραγελαφικό - δεν μπορούν να συνεννοηθούν με τους δικούς τους συνδικαλιστές, της ΔΕΗ! Οι εξελίξεις, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση και την πτώχευση. Η εγχώρια πολιτική σκηνή βρίσκεται σε πλήρες αδιέξοδο. Τα πράγματα γύρω μας είναι τόσο σκοτεινά… Ευτυχώς, έχουμε μία ελπίδα να αποφύγουμε τον εμφύλιο πόλεμο, διότι δε διαθέτουμε όπλα!
Επειδή ο λαός είναι άοπλος, οδηγείται τάχιστα στην τυφλή και ασυντόνιστη βία. Πολιτική και ποινική… Πριν ακόμα η Κυβέρνηση πέσει, θα το εκτιμούσα ως κίνηση καλής θέλησης να πουν με στοιχεία, ότι: “Να, πιάσαμε δέκα από αυτούς τους π… που έστελναν εμβάσματα στο εξωτερικό… ” Δεν το κάνουν! Αντιθέτως, πασχίζουν να μεταπείσουν τον κόσμο με πλύση εγκεφάλου, ότι φταίει ο ίδιος ο πολίτης! Ότι εσύ είσαι υπεύθυνος για αυτό το χάος, επειδή έφαγες ένα μπακλαβαδάκι παραπάνω και όχι ο φοροφυγάς, που έβγαλε 15 εκατομμύρια € στην Ελβετία! Είναι εξοργιστικό! Ο πεθερός μου λέει χαρακτηριστικά, ότι δεν πρέπει να λέμε “έβγαλαν τα λεφτά τους έξω”, γιατί ποτέ δεν είχαν τις καταθέσεις τους στην Ελλάδα! Εάν διαβάσεις την Καθημερινή θα αντιληφθείς την αυταπάτη μας, ότι ήμασταν πλούσιος λαός με jeep και σκάφη, ενώ ξαφνικά όλοι χρωστούν στις τράπεζες!
Από την εποχή του Κων/νου Καραμανλή, έως τον ανιψιό του και το Σημίτη, θυμάμαι τρεις λέξεις: Λιτότητα, λιτότητα, λιτότητα. Μέχρι και ο Παπανδρέου την επικαλέστηκε, εκτός βέβαια από την περίοδο που προέτρεψε τον Τσοβόλα “Δως τα όλα”! (Γέλια) Και σήμερα, αποφεύγουν να πουν στον Έλληνα “Θα σου κατεβάσουμε το μισθό στα 200€, όπως και στη Βουλγαρία”, με τον ίδιο τιμάριθμο σε αγαθά και υπηρεσίες. Υποκρίνονται λέγοντας “θα τα υποστείς, γιατί ήσουν σπάταλος και έφταιγες”, για να φτάσουν στο ιστορικό πια “μαζί τα φάγαμε!” Άλλωστε, στην υποσαχάρια Αφρική ζουν με δέκα δολάρια, εμείς γιατί να ζούμε με περισσότερα; (Γέλια) Να χαρείς, εάν μετατραπούμε σε Ινδία και όχι χειρότερα! Είναι χαοτική και απρόβλεπτη η κατάσταση του τόπου. Ακόμα και αν κάποιοι έχουν την ψευδαίσθηση και ανακοινώνουν ότι όλα είναι υπό έλεγχο. Ζούμε αναμφίβολα τη θεωρία του Χάους: Μία σειρά από διαπλεκόμενες πορείες, με διαπλεκόμενες επιθυμίες, θελήσεις και πράξεις, που σπάνια - εάν είμαστε τυχεροί - φέρνουν στην επιφάνεια και το δικό σου στοχασμό, τη δική σου θέληση. Όμως στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, υπερτερεί ο κοινός παρονομαστής όλων των εμπλεκόμενων δυνάμεων. Με αυτή τη λογική, ο οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει πυροκροτητής στην ήδη εκρηκτική κατάσταση…
Διακρίνετε κάποια ανατροπή τα επόμενα χρόνια;
Είμαι σίγουρος, ότι το παρόν κεφάλαιο έκλεισε ερμητικά. Το δυστυχές είναι ότι, δεν υπάρχει κάποιο εναλλακτικό, έτοιμο προσωπικό, εάν υποθέσουμε ότι απολύουμε τους τριακοσίους και τους λοιπούς κομματικούς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε διαφορετικό επίπεδο, δεν υπάρχει κανένας ΕΛΑΣ έξω από την Αθήνα, έτοιμος να καταλάβει την πόλη, περιμένοντας το σύνθημα. Επίσης, δεν κρύβεται καμία χούντα, έτοιμη να πάρει την εξουσία, καθ’ ότι δεν ήμαστε στο ’67. Πάντως κανείς δε γνωρίζει, πότε θα επέλθει η πολιτική ομαλότητα στη χώρα…
Η συσσώρευση κραυγών, ανεξαρτήτου πολιτικής προέλευσης, καθιστά επικίνδυνη την ομαλότητα στον τόπο;
Αισθάνομαι ότι δημιουργείται ένα εθνικοσοσιαλιστικό υβρίδιο, όπως ακριβώς στις μέρες της ανόδου του ναζισμού και του φασισμού. Ξαφνικά, οι κραυγές της δεξιάς ενώνονται με τις κραυγές της αριστεράς. Διαβλέπω μία τέτοια, επικίνδυνη έκφανση να πλησιάζει. Όμως, δεν είναι η κυρίαρχη πολιτική έκφανση, σε αυτό το χρονικό σημείο. Κυρίαρχος είναι ένας λαός, που βρίσκεται σε απόγνωση, κατάθλιψη και το χειρότερο: σε πλήρη κατατονία. Αδρανής, σαν να απειλείται από ένα ληστή, που στρέφει το περίστροφο ανάμεσα στα μάτια του… Η διέξοδος θα δοθεί! Όμως δε γνωρίζουμε, εάν θα δοθεί η διέξοδος, που εμείς επιθυμούμε.
Το μήνυμά σας, στη σημερινή νεολαία;
Δε θα ήθελα, να είμαι νέος αυτή την εποχή στην Ελλάδα… Το αρνητικό για εσάς τους νέους, είναι ότι θα ζήσετε πολύ πιο φτωχικά, αλλά και σε έναν κατεστραμμένο πλανήτη. Τη δεκαετία του ’50 που οι Έλληνες ήταν πάμπτωχοι, τουλάχιστον απολάμβαναν περισσότερο τη φύση. Χόρταινε το μάτι τους, ένα δάσος παραπάνω. Εσείς, δε θα βλέπετε καν πράσινο, μόνο έναν τεράστιο σωρό σκουπιδιών! Στο μεταξύ, το παιχνίδι ανήκει πια στους νέους. Οι μεγαλύτεροι δεν μπορούν να δώσουν τη λύση, αφού αυτοί δημιούργησαν το πρόβλημα.
Πέρασε ανεπιστρεπτί ο καιρός των μηνυμάτων και το λέω με πλήρη συνείδηση. Ο καιρός, που περιμέναμε ένα μήνυμα από κάποιον ηγέτη ή αξιόλογο άνθρωπο, ώστε να τον ακολουθήσουμε, δυστυχώς δεν πρόκειται να έλθει ξανά. Ο λαός καλείται, να βρει τα δικά του μηνύματα, ακόμα και να τα δημιουργήσει από την αρχή! Και όλα αυτά, γιατί δεν καλύπτεται με ό,τι κι αν ακούσει από εδώ και στο εξής. Όλος ο παρελθοντικός πατερναλισμός του τύπου “να ακολουθήσουμε τον άνθρωπο, που θα μας δώσει ένα μήνυμα” πλέον δεν υφίσταται. Μας περιμένουν πολύ δύσκολες ημέρες… Ο καθένας, πρέπει να βρει τον δικό του τρόπο να πορευτεί…
info:
O Πέτρος Tατσόπουλος γεννήθηκε το 1959 στο Pέθυμνο. Mεγάλωσε στην Aθήνα. Φοίτησε στη Bιομηχανική και στην Πάντειο, δίχως να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Εργάστηκε ως ασκούμενος κοινωνικός λειτουργός, σεναριογράφος, δημοσιογράφος, σύμβουλος εκδόσεων και παρουσιαστής εκπομπής βιβλίου στη δημόσια τηλεόραση. Έχουν εκδοθεί τα βιβλία του: "Οι ανήλικοι" (1980), "Το παυσίπονο" (1982), "Κινούμενα σχέδια" (1984), "Η καρδιά του κτήνους" (1987), "Η πρώτη εμφάνιση" (1994), "Ανάλαφρες ιστορίες" (1995), "Κομεντί" (1999), "Πιπέρι στη γλώσσα" (2000), "Το ραβδί και το καρότο" (2004), "Ο ουρανός στο κεφάλι μας" (2004), "Τιμής ένεκεν" (2004), "Πικάντικες ιστορίες" (2005), "Η καλοσύνη των ξένων" (2006), "Νεοέλληνες" (2007), "Ο Σίσυφος στο μπαλκόνι" (2009) και "Το βιβλίο για τα βιβλία" (2010). Μαζί με τον Κώστα Μουρσελά, τον Γιώργο Σκούρτη και τον Αντώνη Σουρούνη μετείχε στο "Παιχνίδι των τεσσάρων" (1998).
